Kiểm tra SX giống lúa SV181 trên cánh đồng mẫu

Nhìn những cánh đồng lúa chín rực, ông Hoàng Đức Ân, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) phấn khởi nói, vụ xuân năm nay huyện tiếp tục đầu tư kinh phí để triển khai 8 cánh đồng mẫu (CĐM) bằng các giống lúa chất lượng cao SV181, BT09, P6 và TBR225 (quy mô từ 10 - 20ha) tại 8 xã trong huyện.

Đây là 4 loại giống lúa chất lượng cao mới được Bộ NN-PTNT công nhận chính thức và tạm thời (cho phép SX thử) để bà con được “mục sở thị”, so sánh, đánh giá lại các ưu thế của từng giống, từ đó tạo sự lựa chọn cho họ trước khi quyết định đưa ra diện rộng tại địa phương. Điều đáng mừng là 100% CĐM trong vụ xuân đều đạt kết quả tốt hơn hẳn các giống đối chứng trên cả 3 tiêu chí: Năng suất cao, khá sạch bệnh; chất lượng gạo ngon...

Ông Lê Viết Hùng, Trạm trưởng Trạm BVTV và giống cây trồng huyện Hưng Nguyên cho biết, vụ xuân năm nay diễn ra trong điều kiện thời tiết bất lợi. Đầu vụ bị rét đậm, rét hại ở mức kỷ lục (6,5 - 8 độ C) và sương muối nặng khiến mạ và diện tích lúa gieo thẳng chết hàng loạt. Sau đó tổng số giờ nắng và cường độ sáng từ tháng 2 - 3 thấp khiến thời gian sinh trưởng của các giống lúa đều kéo dài từ 10 - 12 ngày. Vào tháng 3 và nửa đầu tháng 4 khi lúa cần nước dưỡng lại bị thiếu hụt... Thế nhưng các trà lúa chát lượng cao trên CĐM đều sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh và đạt năng suất cao.

Theo đánh giá của các đại biểu tham dự hội thảo đầu bờ thì tại các CĐM thuộc 2 xã Hưng Đạo và Hưng Yên Nam được gieo giống lúa SV181 (do TCty Nông nghiệp Quảng Bình cung ứng) được đánh giá là giống tốt vì đẻ nhánh khỏe, chống đổ khá, có khả năng kháng các loại sâu bệnh mức trung bình.

Các đại biểu tham dự hội thảo đầu bờ tại Hưng Nguyên đều thích thú khi thấy giống lúa SV181, ngoài khả năng thích ứng rộng với nhiều chân đất khác nhau, có thời gian sinh trưởng từ 120 - 125 ngày và năng suất thực thu trên dưới 7,2 tấn/ha, SV181 là giống lúa cho hạt gạo dài, trắng, cơm ăn ngon và dẻo nên sẽ dễ bán và được giá cao.

Ông Nguyễn Xuân Kỳ, Phó TGĐ TCty Nông nghiệp Quảng Bình khẳng định, SV181 do đơn vị này cung ứng là một loại giống ngắn ngày nhưng năng suất cao và không hề thua kém các giống lúa lai nào. Cho đến nay, SV181 chưa hề bị bệnh bạc lá và rầy nâu. Nó cũng là giống lúa cứng cây, chống đổ tốt...

Trên CĐM mà huyện Hưng Nguyên triển khai tại xã Hưng Tiến, giống lúa BT09 cũng là giống lúa có khả năng đẻ nhánh khỏe, kháng bệnh khá. Mặc dù khả năng chống đổ trung bình, nhưng bù lại năng suất cũng đạt bình quân trên dưới 7 tấn/ha. Chất lượng gạo ngon, cơm mềm, vị đậm, dẻo và thơm nhẹ.

Từ nhiều năm nay, huyện Hưng Nguyên tập trung chỉ đạo các địa phương thực hiện chủ trương ưu tiên và khuyến khích mở rộng diện tích SX bằng các giống lúa chất lượng cao để làm hàng hóa nhằm tăng thu nhập cho bà con nông dân. Vì thế, vụ xuân 2016 Hưng Nguyên đã đầu tư kinh phí để triển khai 8 mô hình khảo nghiệm các giống lúa chất lượng vừa được công nhận tạm thời để làm cơ sở cho các địa phương đánh giá và lựa chọn khi nhân ra diện rộng.

Đây là cách làm hay và thận trọng của huyện nhằm thực hiện chủ trương mở rộng diện tích lúa thuần chất lượng cao để làm hàng hóa cung cấp cho địa bàn TP Vinh. Các giống lúa SV181, BT09, P6 và TBR225 tại các CĐM ở huyện Hưng Nguyên năm nay đều là các giống lúa ít sâu bệnh và cho năng suất cao, trong đó tiêu chí quan trọng nhất mà huyện cần chính là chất lượng gạo ngon, cơm dẻo để bà con nông dân bán được giá.

Ông Ngô Phú Hàn, Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên khẳng định, đến thời điểm này có thể nói vụ xuân 2016 đã được mùa toàn diện, bà con nông dân ai cũng vui mừng. Đặc biệt đội ngũ cán bộ làm nông nghiệp từ huyện đến xã đều rất phấn khởi khi cánh đồng lúa chất lượng cao đã được bà con hồ hởi tiếp nhận để mở rộng diện tích.

Hiện nay, sản xuất lúa gạo đã đạt mục tiêu về năng suất cao và sản lượng ổn định nhưng đầu ra của sản phẩm lại là vấn đề hết sức khó khăn. Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng này là vì chất lượng gạo còn thấp, khó tiêu thụ trên thị trường, trong khi nhu cầu về gạo chất lượng ngày càng cao. Từ thực tế đó, với mục tiêu thực hiện chủ trương của tỉnh về tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu, đầu vụ đông xuân 2015 - 2016, Trạm Khuyến nông - khuyến ngư huyện Nông Sơn cùng Công ty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình phối hợp hỗ trợ 13 hộ dân trên địa bàn thôn Trung Viên thuộc xã Quế Trung triển khai mô hình sản xuất khảo nghiệm giống lúa thơm mới SV181 với diện tích 20 sào đất.

Mô hình sản xuất khảo nghiệm giống lúa SV181 tại xã Quế Trung (Nông Sơn).Ảnh: N.P

Theo tìm hiểu của chúng tôi, giống lúa mới SV181 do Công ty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình nghiên cứu, chọn tạo và được đưa vào khảo nghiệm ở một số địa phương trên địa bàn Quảng Nam từ năm 2012. Sau nhiều vụ mang lại thành công lớn, đông xuân 2015 - 2016 giống lúa SV181 được ngành nông nghiệp tỉnh đưa vào cơ cấu sản xuất. Ông Nguyễn Tấn Mười ở thôn Trung Viên (xã Quế Trung, Nông Sơn) cho biết, đông xuân năm nay gia đình ông tham gia canh tác trình diễn 3 sào lúa SV181. Theo ông Mười, hồi đầu vụ nhờ có các đợt không khí lạnh kèm theo mưa nhỏ nên rất thuận lợi cho việc gieo sạ. Từ khi kết thúc giai đoạn đẻ nhánh đến lúc làm đòng, thời tiết liên tục nắng ấm nên ruộng lúa phát triển tốt. Tuy nhiên, từ ngày 4 đến 10.2.2016, do rét lạnh kéo dài gây ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình sinh trưởng của cây lúa. Đặc biệt, trong thời kỳ lúa làm đòng - trổ rộ gặp mưa và sương mù vào buổi sáng đã tạo điều kiện cho bệnh đạo ôn phát sinh, đồng thời tác động xấu đến quá trình thụ phấn của cây lúa. Thế nhưng, ông Mười cho rằng, nhìn chung giống lúa SV181 có khả năng thích ứng tốt, năng suất đạt khá hơn so với các loại giống khác sản xuất trên cùng chân đất.

Ông Trần Văn Lưu, Trưởng trạm Khuyến nông - khuyến ngư huyện Nông Sơn thì cho hay, SV181 là giống lúa thuần có chất lượng gạo ngon, thời gian sinh trưởng trong vụ đông xuân là 108 ngày, ngắn hơn giống sản xuất đại trà ĐV108 khoảng 3 - 5 ngày, phù hợp cho sản xuất 2 vụ trong năm. Theo ông Lưu, giống lúa SV181 có chiều cao 83cm, thân to, cứng cây, đẻ nhánh khỏe và tập trung, lá xanh nhạt, bảng lá to thẳng, độ tàn lá chậm, dạng hình gọn. Bông to và dài khoảng 22,4cm, cổ bông vừa to vừa cứng, nhiều gié chính xếp dày, nhiều hạt, tỷ lệ lép thấp. Đặc biệt, thực tế cho thấy giống lúa SV181 ít bị nhiễm các loại sâu bệnh nguy hiểm như sâu cuốn lá, sâu đục thân, rầy nâu, rầy lưng trắng, khô vằn, đạo ôn và có khả năng chống chịu khá trong điều kiện bất lợi, nhất là rét lạnh, ngập úng, khô hạn. Ngoài ra, giống lúa này có phổ biến thích ứng rộng, sản xuất được trên nhiều chân đất, chịu thâm canh cao. Ông Lưu nói: “Theo số liệu thống kê mới nhất, năng suất bình quân của mô hình sản xuất khảo nghiệm giống lúa thơm SV181 tại thôn Trung Viên của xã Quế Trung đạt khoảng 58 tạ/ha, nếu chú trọng đầu tư thâm canh một cách bài bản thì rất nhiều khả năng sẽ đạt 67 - 70 tạ/ha. Trong khi đó, vụ này năng suất lúa bình quân toàn huyện Nông Sơn chỉ đạt chừng 33,9 tạ/ha”.

Qua kết quả vừa nêu trên cho thấy giống lúa SV181 có nhiều ưu điểm nổi trội về năng suất, chất lượng gạo, thời gian sinh trưởng ngắn, khả năng thích nghi và chống chịu sâu bệnh tốt, phù hợp với điều kiện sản xuất ở Nông Sơn. Tuy nhiên, đây là mô hình mới canh tác khảo nghiệm trong vụ đông xuân 2015 - 2016, vì vậy Trạm Khuyến nông - khuyến ngư huyện Nông Sơn đề nghị Công ty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình tiếp tục hỗ trợ trình diễn mô hình này trong vụ hè thu 2016 sắp tới để khẳng định tính thích nghi tại địa phương và có cơ sở đánh giá sát thực hơn.

Ông Lê Văn Khoa, PGĐ Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa nhấn mạnh: “Giống lúa thơm SV181 làm mô hình thử nghiệm được đánh giá là giống tiến bộ KHKT với các đặc tính vượt trội về TGST ngắn, chất lượng cao và siêu năng suất".

Theo ông Khoa, Cty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình cần chủ động đưa giống lúa này vào SX diện rộng, trên mọi vùng đất của tỉnh Thanh Hóa nhằm đáp ứng sự mong chờ của nông dân.

Chúng tôi về xã Quý Lộc (huyện Yên Định, Thanh Hóa) là địa phương đạt chuẩn xây dựng NTM sớm của tỉnh. Cánh đồng ngoài của xã nằm bên con sông Mã đỏ quạch phù sa sau mỗi cơn mưa lớn.

Ruộng đồng của xã bằng phẳng, rộng mênh mông và được quy hoạch xây dựng đẹp mắt với hệ thống giao thông nội đồng, kênh mương thủy lợi hoàn chỉnh.

Giống lúa thơm SV181 được thử nghiệm trên diện tích hơn 2 ha do 18 hộ nông dân thôn 10 và 11 thực hiện. Ông Trịnh Văn Ca có thâm niên hơn 20 năm làm Chủ nhiệm HTX Dịch vụ- Sản xuất nông nghiệp II xã Quý Lộc, người đã mạnh dạn đưa giống lúa thơm SV181 về và cùng làm với bà con trong thôn.

Theo ông Ca, từ lúc lúa trổ và chín, đã có hàng trăm lượt nông dân trong vùng đến xem ruộng lúa đẹp như trong tranh ngay trước mặt nhà ông.

Bất cứ ai đến, dù có bận việc nhưng ông Ca vẫn tranh thủ thời gian tận tình trao đổi về quy trình thâm canh của giống lúa mới này.

Ông Ca cũng cho hay, từ trước đến nay chưa thấy có giống lúa nào có dáng cây khỏe, đẹp như vậy. Đến xem ruộng, ông Lê Hồng Kỳ- nông dân thôn 6 thấy ruộng lúa đẹp quá nên “xung” lên lội ra giữa đám lúa để xem cho thỏa mãn.

Lội vào ruộng, ông hồ hởi: “Đám ruộng này đẹp hơn ruộng lúa lai nhà tôi làm. Lúa vụ mùa mà còn đẹp hơn vụ xuân. Năng suất lúa ở đây chắc chắn đạt 3,5 tạ/sào rồi”.

Cũng tham gia làm mô hình, mấy sào ruộng của bà Vũ Thị Xinh là đẹp hơn cả nên bà được các hộ dân tín nhiệm giao cho báo cáo quá trình thực hiện mô hình với bà con nông dân trong huyện.

Bà Xinh cho biết, ngày gieo mạ 25/5, ngày cấy 13/6 và ngày thu hoạch 1/9. Về quy trình đầu tư cho 1 sào (500 m2) gồm giống, phân bón, kỹ thuật gieo trồng và chăm sóc như ruộng đại trà. Trong đó, lượng giống lúa 1,5 kg/sào. Chăm bón như vậy là chỉ ở mức trung bình.

Nhận xét về ưu điểm của giống lúa thơm SV 181, bà Xinh trao đổi: “Giống gieo mầm mạ khỏe, lúa đẻ nhánh tập trung, nhánh hữu hiệu khoảng từ 6 - 7 nhánh. Thân lá to chắc khỏe có màu xanh nhạt, chiều cao cây hợp lý, cứng cây chống chịu đổ ngã tốt, kháng được các loại sâu bệnh gây hại như bệnh khô vằn, bạc lá, ở vụ mùa chịu nắng hạn tốt. Ruộng của nhà tôi đạt năng suất trên 3,7 tạ/sào”.

Điều đáng quan tâm nữa là tất cả các hộ nông dân tham gia mô hình thử nghiệm đều ít sử dụng thuốc BVTV trên đồng ruộng. Qua thực tế, các thửa ruộng đều chưa thấy bị nhiễm các loại sâu bệnh.

Hội trường xã Quý Lộc đông nghịt người. Bà con nông dân trong huyện nghe tin hội thảo giống lúa thơm SV 181 nên cũng đến để tìm hiểu.

Để bà con đánh giá chất lượng, chị Lê Thị Liên, Phó Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Yên Định mượn mấy cái nồi cơm điện rồi nấu cơm bằng gạo thơm SV 181.

Mấy nồi cơm điện được nấu ở phòng bảo vệ cách hội trường khá xa. Chừng mươi phút sau, mùi cơm thơm lan tỏa khiến mọi người trong hội trường ồ lên thích thú.

Ngay sau đó, đến giờ giải lao, cơm được chị Liên đơm ra đĩa và đưa đến cho mọi người ở từng dãy bàn ngồi. Mùi thơm dịu nhẹ lan tỏa khắp hội trường. Ai cũng chuyền tay nhau để nhìn cơm dẻo, thơm và không quên nhón một chút đưa lên miệng nhai thử.

Chị Đỗ Thị Hồng ăn thử cơm đến hai lần rồi tấm tắc: “Đúng thật là mềm, đậm, bùi, ngon và thơm. Nếu nhận xét thì các giống đang gieo cấy bây giờ hiếm có giống nào so được với SV 181 về độ mềm, thơm ngon của hạt cơm”.

Ông Lê Văn Hào, nông dân làm thử mô hình vui vẻ bưng đĩa cơm cho những người ngồi ở cuối hội trường ăn thử rồi nói lớn: “Làm lúa có năng suất cao đã mừng rồi nay tận mắt thấy, mũi ngửi và miệng nhai cơm dẻo thơm thì lại càng mừng gấp bội phần, bà con cứ mạnh dạn làm đi, có vướng mắc chi về kỹ thuật tôi sẽ trao đổi thêm”.

Không chỉ là năng suất và chất lượng cơm, giống lúa thơm SV 181 còn giúp sức cho nông dân Yên Định trong việc tăng vụ SX. Bà Trần Thị Quân, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Yên Định cũng là người quan tâm đến mô hình thử nghiệm giống lúa thơm SV 181 ở xã Quý Lộc.

 "SV 181 cần được phát triển trên toàn huyện trong vụ ĐX 2015 - 2016. Vụ HT 2015, qua SX cho thấy giống này có TGST từ 85 - 90 ngày, rất phù hợp với vụ mùa sớm.

Nông dân Yên Định thường thực hiện bố trí SX theo công thức xuân muộn, mùa sớm, cây vụ đông, nhằm tăng hiệu quả SX trên đồng ruộng. SV 181 có TGST rất phù hợp với hình thức canh tác này, giúp nông dân bớt áp lực chạy đua thời gian với vụ đông”, bà Quân nói.

Từ kết quả mô hình thử nghiệm ở xã Quý Lộc, Cty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình sẽ chủ động kết hợp với các đơn vị, địa phương ở Thanh Hóa để mở rộng SX giống lúa thơm SV 181. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho bà con tiếp cận và SX giống mới để có thêm vụ mùa bội thu và tăng thu nhập.

Kết thúc hội thảo, nhiều bà con nông dân phân vân về việc liệu đơn vị có cung ứng đủ giống cho nông dân?

Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Xuân Kỳ, Phó TGĐ TCty Nông nghiệp Quảng Bình kiêm GĐ Cty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình cho biết, theo lộ trình năm 2016, Cty sẽ đáp ứng đầy đủ lượng hạt giống lúa thơm SV 181 ở địa bàn tỉnh Quảng Bình cũng như trên phạm vi toàn quốc. Nhưng trước mắt đối với vụ ĐX, Cty sẽ có kế hoạch bố trí cung ứng giống và phân bón NPK Sao Việt để phục vụ và tạo điều kiện thuận lợi cho bà con nông dân.

Cty đang làm hồ sơ thủ tục đề nghị Bộ NN-PTNT công nhận đặc cách chính thức cho SV 181. Đó là điều kiện tốt để cho bà con sớm được tiếp cận và sử dụng giống lúa mới có nhiều ưu điểm nổi trội vào SX.

Từ nhiều năm nay, giống lúa thơm SV 181 đã được Cty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình chọn làm mô hình trình diễn, mô hình điểm tại các tỉnh từ Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng… với tổng diện tích khoảng 150 ha. Ngoài những tính năng vượt trội về TGST, chống chịu sâu bệnh, phù hợp với nhiều chất đất thì SV 181 đã cho siêu năng suất (từ 70 - 85 tạ/ha). Trên vùng đất Tây Nguyên, các điểm làm mô hình đều đạt 90 - 95 tạ/ha. Đặc biệt, SX thử nghiệm tại huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk cho năng suất lên đến trên 10 tấn/ha.